De energietransitie als investeringskans

Lees verder en leer over de kansen en uitdagingen van investeren in de energietransitie. Terwijl duurzame energie steeds toegankelijker en goedkoper wordt, blijven er obstakels zoals een overbelast energienet en traag beleid. Hoe kunnen investeerders bijdragen aan een duurzamer systeem en tegelijkertijd een aantrekkelijk rendement behalen?

De energietransitie als investeringskans

De energietransitie is in volle gang. Wind- en zonne-energie groeien razendsnel, Nederland is zelfs een koploper in zonne-energie per inwoner. Maar terwijl duurzame energie steeds goedkoper wordt, zien we ook grote uitdagingen: een overbelast energienet, traag beleid en een tekort aan financiering. Hoe kunnen investeerders bijdragen aan een duurzamer energiesysteem én daar rendement uit halen?

We gingen in gesprek met André Faaij, hij is niet alleen een energiewetenschapper, maar ook directeur Wetenschap & Technologie bij TNO Energy & Materials Transition. Daarnaast bekleedt hij een hoogleraarschap in energiesysteemanalyse aan de Universiteit Utrecht en de Rijksuniversiteit Groningen. Zijn expertise is van groot belang in een sector die steeds meer aandacht krijgt. TNO heeft een aanzienlijke aanwezigheid in Nederland en richt zich op alle elementen van het energie- en industriële systeem.

Waarom de energietransitie geen kostenpost is, maar een businessmodel
"De energietransitie kost veel, maar is niet duur," stelt André Faaij, wetenschappelijk directeur bij TNO en hoogleraar energiesysteemanalyse.

Wat bedoelt hij daarmee? De investeringen die nu nodig zijn in infrastructuur, opslag en elektrificatie, leiden op termijn tot lagere kosten. Fossiele brandstoffen zijn gevoelig voor geopolitieke spanningen en prijsschommelingen, terwijl duurzame energiebronnen juist voor stabiele prijzen en economische groei zorgen.

De Noordzee, bijvoorbeeld, ontwikkelt zich tot een energiehub waar CO₂-opslag, waterstofproductie en offshore wind samenkomen. De Nederlandse industrie kan hiermee wereldwijd voorop lopen in groene innovatie. Dit is niet alleen noodzakelijk voor de klimaatdoelen, maar ook een enorme economische kans.

De successen
De energietransitie in Nederland kent, ondanks de uitdagingen, indrukwekkende successen. Zo is Nederland een van de wereldkampioenen in zonne-energiecapaciteit per inwoner, mede dankzij gunstige beleidsmaatregelen zoals de salderingsregeling in de afgelopen jaren. Ook is er brede publieke steun voor zonne-energie, wat bijdraagt aan de snelle groei. Daarnaast is de ontwikkeling van offshore windparken een succesverhaal: met een capaciteit van 1 gigawatt per park en kosten pariteit met fossiele energiebronnen zijn deze projecten economisch rendabel en hebben ze geen directe subsidies meer nodig. Nederland ligt redelijk op schema om de klimaatdoelen voor 2030 te halen, met als doel meer dan 70% van de elektriciteit duurzaam op te wekken en de CO2-uitstoot te halveren ten opzichte van 1990. Op Europees niveau zijn bovendien stevige afspraken gemaakt om in 2050 naar nul uitstoot te gaan, ondersteund door een emissiehandelssysteem. Nationaal zorgen de klimaatwet en het Ministerie voor Klimaat en Groene Groei voor duidelijke kaders en beleid, wat de energietransitie verder versnelt.

Duurzame energie zonder infrastructuur
De snelle opmars van hernieuwbare energie legt echter wel bloot dat onze infrastructuur niet op hetzelfde tempo meegroeit. Netcongestie zorgt ervoor dat opgewekte zonne- en windenergie niet altijd benut kunnen worden, wat leidt tot inefficiëntie en prijsdalingen op piekmomenten.

De oplossing ligt niet alleen in netuitbreiding, maar ook in slimme technologieën die vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen. Denk aan:

• Elektrificatie van de industrie met technologieën zoals e-boilers, die overtollige duurzame stroom kunnen omzetten in warmte;

• De gebouwde omgeving verduurzamen, bijvoorbeeld via warmtepompen en betere isolatie en het inzetten van warmte-koude-opslag. Daarmee kan in de zomer veel warmte worden gemaakt met (overvloedige) zonnestroom en warmtepompen en de electriciteitsvraag in de winter worden beperkt door de opgeslagen warmte te gebruiken;

• De opmars van elektrische mobiliteit, waarbij bidirectioneel laden van auto’s een sleutelrol kan spelen in het balanceren van het net.

DuurzaamInvesteren draagt onder andere bij aan oplossingen voor netcongestie door het aandeel batterijtechnologie in haar portfolio te vergroten met onder andere Gridstabilizer, eQip Energy en Maxwell+Spark.

Waterstof en biomassa: de vaak vergeten schakels
Naast elektrificatie spelen ook waterstof en biomassa een cruciale rol in een duurzame economie. Voor zware industrieën, transport en chemische processen zijn dit onmisbare energiebronnen. Biomassa is volgens Faaij onterecht in een negatieve hoek gekomen.

• Waterstof geproduceerd door elektrolyse van water met elektriciteit uit zon en wind, kan ingezet worden waar elektrificatie niet voldoende is, zoals in de staalindustrie en zwaar transport. De ontwikkeling van een Europese waterstof backbone is hierbij essentieel;

• Biomassa wordt vaak onderschat, maar heeft enorme potentie. "Als we biomassa goed inzetten, draagt het niet alleen bij aan klimaatneutrale industrie, maar levert het ook ecologische voordelen op, zoals bodemherstel en waterbeheer," legt Faaij uit.

Deze sectoren zullen de komende jaren groeien. Investeringen in waterstofproductie, infrastructuur en duurzame biomassa kunnen daarom een belangrijke strategische zet zijn.

Innovatie als sleutel tot succes
Faaij: “Om de energietransitie verder te versnellen is innovatie heel erg belangrijk. Het is een cruciaal element om de energietransitie rendabel te maken. Het innovatieproces is gebaat bij stabiliteit in beleid. Hoe stabieler, hoe sneller het gaat. Hoe sneller je daar geld mee kunt verdienen. Innovatie vraagt om voortdurende ontwikkeling van technologie, bijvoorbeeld op het gebied van fabrieksprocessen en materialen. Daarnaast kunnen slimme combinaties van technologieën zorgen voor kosteneffectieve oplossingen. Innovatie vereist echter ook aanzienlijk kapitaal, niet alleen voor onderzoek en ontwikkeling, maar ook voor de daadwerkelijke implementatie. Het hoeft niet te betekenen dat de kosten stijgen; slimme investeringen kunnen het verschil maken.Tot slot is een langetermijnvisie essentieel, waarbij de focus ligt op structurele kostenverlagingen in plaats van directe rendementen.”

De bottleneck: trage besluitvorming en onzeker beleid
Met de juiste beleidsmaatregelen, investeringen en innovaties kan Nederland een leidende rol blijven spelen in de transitie naar een duurzame energievoorziening. Maar ondanks de technologische mogelijkheden en economische voordelen, blijft beleid een aandachtspunt.

Zo duurt het vaak acht jaar om een groot energieproject te realiseren, terwijl de daadwerkelijke bouw soms maar twee jaar kost. Dit komt door lange vergunningstrajecten en trage besluitvorming. Dit werkt vertragend voor zowel ondernemers als investeerders.

Daarnaast wisselt beleid te vaak. "Een Nederlands warmtepomp bedrijf had miljoenen geïnvesteerd, gebaseerd op de gestelde klimaatdoelen. Nu is die verplichting uit het beleid geschrapt, en zitten ze met overcapaciteit. Dit soort onvoorspelbaarheid is funest voor innovatie en investeringen," zegt Faaij.

Faaij geeft aan: “Om de transitie te versnellen, is het cruciaal dat:

• vergunningstrajecten drastisch worden verkort;

• de overheid consistent beleid voert, zodat investeerders zekerheid hebben;

• er meer focus komt op publiek-private samenwerking om duurzame projecten te financieren.

Conclusie: de energietransitie vraagt om visie én kapitaal
De toekomst van energie is duurzaam. Maar zonder investeringen in infrastructuur, opslag en elektrificatie, blijft de transitie steken. Kapitaal speelt hierin een doorslaggevende rol: bedrijven en projecten die slimme oplossingen bieden voor de uitdagingen van nu, zullen de winnaars van morgen zijn. De energietransitie biedt enorme mogelijkheden voor kapitaal. Technologieën die opslag, netcongestie en elektrificatie aanpakken, zijn niet alleen duurzaam, maar ook financieel aantrekkelijk.

Wil je bijdragen aan de versnelling van de energietransitie en tegelijkertijd een solide investering doen? Bekijk de lopende projecten op DuurzaamInvesteren.nl en ontdek de mogelijkheden.